چطور بهتر یاد بگیریم؟ چطور بهتر یاد بدهیم

برای بهبود وضعیت حافظه و کاستن از میزان فراموشی باید مطالب یادگیری را به صورت معنی‌دار آموخت و محتوای حافظه خود را سازمان داد. این کار را با این راه ها می توانید انجام دهید:

1-  سامان‌دهی: یکی از مشکلات عمده در راه یادگیری از عوامل فراموشی، جابه‌جایی اطلاعات و قاطی شدن اطلاعات در یکدیگر است. در صورت تنظیم و سازماندهی اطلاعات، این عامل مخرب از بین رفته و حافظه انسجام کافی پیدا می‌کند. در ضمن می توان با تلاش اندکی، میزان بسیار زیادی اطلاعات را از حافظه به دست آورد.

2- استفاده از واسطه‌ها: یک راه برای معنا بخشیدن به مطالب ظاهراً بی‌معنا استفاده از واسطه ها یا میانجی‌هاست.

3- ساخت سلسله‌مراتبی مطالب: عناصر یا تکالیف یادگیری را می توان به صورت یک سلسله مراتب از ساده به دشوار مرتب کرد به نحوی که یادگیری هر عنصر یا تکلیف به یادگیری تکالیف دیگر مربوط باشد. فایده این عمل این است که یادگیرنده، یادگیری خود را با مطالب ساده آغاز می کند و با یادگیری هر مطلب پیش‌نیاز برای یادگیری مطالب بعدی آمادگی کسب می‌کند. وجود پیش‌نیاز یادگیری برای هر مطلب تازه آن مطلب را به حالت آشنا و معنی‌دار برای یادگیرنده در می آورد.

4- الگوی یادگیری فعال: با استفاده از این الگو می‌توان یادداری مطالب آموخته‌شده را طولانی‌تر کرد. چنین فعالیتی باعث خواهد شد که ارتباط‌های بیشتری بین مطالب آموختنی برقرار شود که به این طریق آنها بهتر رمزگردانی خواهند شد. شیوه‌های این بخش عبارتند از:

الف) یادگیری بخش بخش: منظور از این روش این است که مطالب زیاد به بخش‌های کوچکتری تقسیم شود چرا که با این روش قسمت‌های قبلی مطالب در تسلط آموخته می‌شوند و یادگیرنده پس از یادگیری هر قسمت به سراغ قسمت بعدی خواهد رفت.

ب) تکرارآموزی: برای مقابله با مشکل فراموشی از فرد خواسته می شود که مطالب آموخته‌شده را تکرار کند. بدین طریق اطلاعات بیشتر تثبیت خواهند شد.

ج) تمرین و مرور ذهنی: مرور ذهنی به تکرار بخش کوچکی از اطلاعات گفته می شود که بلافاصله بعد از رسیدن آن به حافظه کوتاه‌مدت صورت می گیرد و باعث باقی ماندن اطلاعات در حافظه کوتاه مدت می‌شود.

5- بسط اطلاعات: در بسط دادن مطالب، به اطلاعات تازه و نو، از طریق ربط دادن آنها به اطلاعات حافظه درازمدت، معنی می‌بخشیم، برای این کار لازم است به روابط منطقی بین مواد و مطالب توجه کنید و مواد و محتوای مطالب را به تجربیات خود ربط دهید. اطلاعات و ایده‌‌‌های کلی را در ذهن خود ترسیم کنید و ایده‌‌های جدید را به مطالب از قبل دانسته خود ربط دهید و وقایع را در ذهن تان ببینید و بشنوید.

6- تدابیر یادیار: تکنیک‌هایی که به ما، در به یاد آوردن آنچه حفظ کرده‌ایم کمک می‌کند تدابیر یا وسایل یادیار نامیده می‌شوند. در تکنیک‌های تدابیر یادیار از تصویرسازی ذهنی استفاده فراوانی به عمل می‌آید. این شیوه‌ها عبارتند از:

الف) تصویرسازی ذهنی: در هنگام خواندن مطالب سعی کنید تصویر ذهنی از آن برای خود بسازید و در صورت امکان عملا آن را انجام دهید. اگر بتوانید تصاویر مطالب خوانده شده را در ذهن ایجاد کنید، خیلی راحت تر می توانید آنها را به خاطر بسپارید.

ب) روش قافیه‌سازی: در این شیوه باید به طور آهنگین و با استفاده از مواد و مطالب آموزشی، وزن و راه‌های مقابله با فراموشی و بهسازی حافظه چهار آهنگ خاصی به آنها ببخشید و به این طریق یادگیری و یادآوری آنها را آسان تر سازید.

ج) روش مکان‌یابی: در این شیوه باید به هنگام یادآوری مطالب، مکان اشیا را در ذهن مجسم کنید. مکان‌های انتخاب شده باید برایتان کاملا آشنا باشند تا یادآوری آنها به سهولت انجام گیرد.

د) روش کلمه‌آویز: بدین منظور فرد باید فهرستی از کلمات هم‌وزن و قافیه را حفظ کند و پس از آن بین کلمات فهرست و موادی که می‌خواهد آنها را به حافظه بسپارد ارتباط برقرار کند.

ه) روش کلمه کلید: در این روش با استفاده از یک کلمه آشنا، دو کلمه را به هم ربط داده و آنان را به طور معنادار به حافظه بسپارید، برای یادگیری زبان های خارجی این شیوه بسیار مفید است.

ی) روش تقطیع: با استفاده از این روش می توان اطلاعات را به واحدهای کوچک تقسیم بندی کرد. مثلا برای به یاد سپردن یک عدد ۱۲ رقمی می‌توان آن را به سه دسته چهار رقمی تقسیم کرد.

و) روش داستان‌سازی برای خود: اگر یک فهرست از مواد غیر مربوط به هم داشته باشید و بخواهید آنها را حفظ کرده و بعدا به خاطر بیاورید می‌توانید برای پیوند دادن بین مواد فهرست از روش داستان‌سازی استفاده کنید.